पढ्न लाग्ने समय : 2 मिनेट
सन् १९९१ देखि हरेक वर्ष अक्टोबर १ मा अन्तरार्ष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस मनाउने गरिन्छ । ज्येष्ठ नागरिकहरुलाई सम्मान र अधिकारमा पहुँच पुर्याउने उदेश्यका साथ संयुक्त राष्ट्रसंघको आह्वानमा विश्वभर यो दिवस मनाईन्छ ।
सन् १९९९ लाई 'अन्तरार्ष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक वर्ष' को रूपमा विश्वभरि मनाइएको थियो भने यद्यपि हरेक वर्षको अक्टोबर १ लाई 'अन्तरार्ष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस' र जुन १५ लाई 'ज्येष्ठ नागरिकप्रति गरिने दुर्व्यहार विरुद्ध विश्व चेतना दिवस' को रूपमा मनाउने गरिएको छ ।
प्रत्येक १० वर्षमा गरिने गणनाको तथ्यांक अनुसार नेपालमा वृद्ध वृद्धाहरुको संख्यामा वृद्धि देखिएको छ । यसबाट नेपालमा औषत आयु पनि बढेको स्पष्ट हुन्छ । विश्वमा ६० वर्ष उमेर पुगेका मानिसको संख्या ७६ करोड रहेको अनुमान छ । औषत आयुमा देखिएको सुधारले यो संख्या सन् २०५० सम्ममा दुई अर्ब पुग्ने अनुमान छ ।
ज्येष्ठ नागरिकले आफ्नो जीवनकालमा संगालेका ज्ञान, सीप र अनुभव नयाँ पुस्ताको लागि मार्गर्दर्शन मानिन्छ । संयुक्त घर-परिवार प्रणालीमा चलेको हाम्रो समाजमा एउटै घरमा परिवारका धेरै सदस्यहरु बस्ने र त्यहाँ जेष्ठ नागरिकहरुलाई उच्चसम्मान हुने गर्दछ । धेरै सदस्य भएको घरपरिवारलाई ‘ठूलाघर’ नै भन्ने चलन छ । पछिल्ला दिनमा विकसित मुलुकको संस्कृति र मान्यताका प्रभावले नेपाली समाज र घरपरिवार पनि अछुतो रहेन् । वयस्क सदस्यहरु परिवारबाटै अलग भई छुट्टै बस्न रुचाउन थालेपछि संयुक्त परिवार विखण्डित भई त्यहाँ रहेका जेष्ठ नागरिकहरुसमेत एक्लो हुन थालेका छन् । त्यहि भएर जेष्ठ नागरिकहरु आफैं पनि संगठित भई केन्द्रीय, क्षेत्रीय र जिल्लास्तरमा संजाल संयन्त्रहरु निर्माण गरी हक अधिकारका आवाजहरु उठाउन थालेको देखिन्छ ।
नेपालमा ६० वर्ष उमेर पुगेका नागरिकलाई ज्येष्ठ नागरिक भनिन्छ।
#photomuseumNepal #oldphotoofNepal #today #InternationalOlderPeoplesDay