पढ्न लाग्ने समय : 2 मिनेट
जनकवि केशरी धर्मराज थापा नेपाली जगतका अभुतपूर्व प्रतिभा हुन् । लोकगीतका गायक, लोकजीवनका अध्येता, नेपाली जगतका भ्रमणकारी, कवि, नियात्राकार धर्मराज थापा साँचो अर्थमा नेपाली जगतकै रत्न थिए । पोखराको बाटुलेचौरमा जन्मेका उनले नेपाल र भारतका नेपालीभाषी क्षेत्रको व्यापक भ्रमण गरेका थिए । उनले नेपाल भ्रमण गर्दाको कृति “नेपाल भ्रमण” महत्त्वपूर्ण दस्तावेज हो उनको स्वदेश भ्रमणको । उनले पूर्वमा असम, सिक्किमदेखि पश्चिममा भाक्सुसम्म पुगेर नेपाली जगतमा ‘नेपालीले मायाँ मार्यो बरिलै’ गाउँदै तत्तत् ठाउँका नेपालीहरुलाई धुरुधुरु रुवाएका थिए ।
थापाको जन्म वि.सं. १९८१ साल श्रावण सङ्क्रान्तिका दिन बाबु हर्कबहादुर थापा र आमा मनमाया थापाका सुपुत्रका रूपमा भएको थियो । उनका प्राय गीतमा गाउँको जनजीवन भेटिन्थ्यो । गाउँ ठाउँका शब्दहरु बटुल्दै उखान टुक्का जोडेर गीत बनाउन सिपालु थापा गाउँका स्रोताका विचमा चर्चित थिए तत्कालिन समयमा । जनताका गायकका रुपमा लोकप्रिय हुँदै गएका थापालाई २०१३ सालमा राजा महेन्द्रले जनकवि केशरीको उपाधि दिएका थिए ।
जनकवि भनेर चिनिने थापा क्रान्तिकारी पनि थिए । तत्कालीन सामन्ती संस्कार विरुद्ध उनले आन्दोलन गरे बापत जेल समेत परे । २००८ सालमा कर्मचारीलाई उक्साएर हडताल गरेको अभियोगमा गोरखापत्रको मुखिया पदको उनको जागीर खोसुवामा परेको थियो ।
उनी डाक्टर के आइ सिंहले गरेको विद्रोहमा पनि सहभागी थिए । सिंहको विद्रोहमा सरिक भएको अभियोगमा तत्कालिन सरकारले उनलाइ ३० दिन जेल हालेको थियो । जेलबाट छुटेपछि भारतको देहरादुन, आसाम, दार्जीलीङ, सिक्किम लगायतका ठाउँमा लोकगीत खोज्दै गाएका पनि थिए ।
सोही क्रममा उनले कलकत्तामा रहेको एचएमभी कम्पनिमा धुरुधुरु नरोउ आमा, झमझम परेली, हाम्रो तेन्जिङ शेर्पाले लगायतका गीत गाएका थिए ।
थापाको ‘मालती मंगले’ काव्यलाई मदन पुरस्कार गुठीले २०२५ सालको साहित्य तर्फको मदन पुरस्कार प्रदान गरेको थियो । त्यस्तै ०५७ सालमा मदन पुरस्कार गुठीले जगदम्बा श्री पुरस्कार प्रदान गरेको थियो । इमेज लाइफटाइम लगायत उनले थुप्रै संघसंस्थाबाट पुरस्कार पाएका छन् भने १ सय भन्दा बढी गीत रेकर्ड गराएका छन् ।
उनको निधन २०७१ असोजमा निधन भयो ।
सन्दर्भ सामाग्री
हिरा बहादुर खड्का
विभिन्न अनलाइनहरू ।