आज विश्व शौचालय दिवस, शाैचालय नभएको त्यो भव्य सेतो दरबार
पढ्न लाग्ने समय : 2 मिनेट
उसबेला निकै ठूलो धनराशी खर्चेर निर्माण गरिएको सेतो दरबारमा शौचालय बनाउन भने विर्सिएको तथ्यहरु खुलेका छन् । बैठक कक्षको साजसज्जाका लागी मात्र एक करोड रुपैया खर्चिएको उक्त दरबारमा शौचालय नभएको रहस्य १ सय २५ वर्ष पछि मात्र खुलेको थियो ।
राणा प्रधानमन्त्री वीरशमसेरले बनाउन लगाएको उक्त दरबारलाई महंगो भएका कारण चन्द्रशमशेरले किन्न नसकेको इतिहासमा उल्लेख छ । तत्कालिन अवस्थामा दरबार भित्र शौचालय राख्ने प्रचलन नै नभएकाले नराखिएको बताइन्छ । लाल दरबार र सेतो दरबार किन्न हौसिएका चन्द्रशमशेरले सिंहदरबार बनाएका थिए । ती विशाल दरबारमा पनि शौचालय थिएन ।
त्यतिमात्र नभई राणा शासनका अवधिमा ४० भन्दा बढी दरबार तथा महलहरु बनाइए पनि शौचालय थिएनन भनेर इतिहासमा पढ्न पाइन्छ । विगतमा शौचालय बनाउने प्रचलन नभएकाले दरबार भित्रै छुट्टै कोठा हुने गरेको त्यहीं शौच गर्ने प्रचलन रहेको थियो ।
सेतो दरबारमा आगलागीः नेपालमा दमकल भित्रियो, अत्तर फुटेर बग्दा वासनाले तीनै सहर मगमगायो
शौचालय नभएकाले छुट्टै कोठामा राखिएको ढलौटको कोपरामा शौच गर्ने चलन रहेको र त्यसलाई सुसारेहरुले खाल्डोमा लगेर फ्यांक्ने गरेको इतिहासकारहरुले आफ्नो लेखहरुमा उल्लेख गरेका छन् ।
पछि मुख्तियार रुद्रशमशेर बेलायत गएका बेला शौचालय देखेकाले चारबुर्जा दरबार भित्र शौचालय बनाएका थिए । शौचका लागी छुट्टाइएको कोठा भित्र महिलाहरु पनि रहन्थे । उनीहरुले दिसा–पिसाब फयादिने गरेका थिए । वीरशमशेरको निधनपछि उनका जेठा छोरा गेहेन्द्रशमशेर बेलायतबाट फर्केपछि सेतो दरबारमा सेतो दरबारमा शौचालय बनाएका थिए ।
दरबारमा नुहाउनका लागी भने छुट्टै कोठा हुने गरेको र ठूलो गाग्रीमा राखिएको पानीलाई करुवाले उगाएर नुहाउने गरिन्थ्यो । २००७ साल पछि सरकारका स्वामित्वमा आएका दरबारहरुमा पछिमात्र शौचालय निर्माण भएको बताइन्छ ।
सन्दर्भ सामाग्री
इमेजखबरडटकम
मदन पुरस्कार पुस्तकालय